फडकतो झेंडा

फडकतो झेंडा जरी अजूनही

वेगळेच काही वारा बोले

दूर दिसे मेघ येतो रोडावत
भान हरपत चाललेले

अबोल ओढीचा राखला मी आब
तेणे रक्‍तदाब खाली वर

असे तुझे नाव गेले देहभर
रक्‍तात साखर उतरली

असा जिण्यावर उमटला वळ
छातीतून कळ शेवटची

किंवा काय मला हवे आहे हेच
उत्तराची ठेच खाऊ नको

कोण जाणे हेच चलन असेल
ज्या योगे मिळेल हात तुझे

फडकतो झेंडा जरी अजूनही
वेगळेच काही वारा बोले

- संदीप खरे

एक माणूस

एक माणूस...हिरव्यागार...भवतालातून... जातो सरकत
एक माणूस...गच्चीमध्ये...आडवी तिडवी...गाणी म्हणत
एक माणूस...झाडावरला...चिमणा बघतो...काळी मान
एक माणूस...चिमण्याचिमण्या...पंखांवरचे...बघतो भान
एक माणूस...एकटा हसतो...डोंगरदऱ्यात...रमू बघतो
एक माणूस...गच्चीवरल्या...पावसासारखा...पसरट होतो
एक माणूस...धुव्वाधार...घेऊ बघतो...आभाळउडी
एक माणूस...जपत राहतो...अंगामधली...हुडहुडहुडी
एक माणूस...आख्खा आख्खा...अर्धा अर्धा...भागून घेतो
एक माणूस...रंगत रंगत...हळूच मधे...घड्याळ बघतो
एक माणूस...टोले तास...अंगावरती...मिरवून घेतो
एक माणूस...सोयीस्करशी...आठवेल तेवढीच...कविता म्हणतो
एक माणूस...तरंगतो...दारं लावतो...वावरतो
एक माणूस...आपल्या घरास...आपले कुलूप...आपण लावतो
एक माणूस...असतोही...नसतोही...दिसतो तेव्हा
एक माणूस...भरंवशाचा...असा भरंवसा...कोणी द्यावा !
एक माणूस...पावा घेईल...बघता बघता...रावा होईल
एक माणूस...त्याचे काही...होण्याचेही...राहून जाईल

-संदीप खरे

दोन डोळे

चल जीवा रात झाली गाठायाचे घर
दोन डोळे खोळंबले तिथे दारावर

इथे-तिथे नको करू चल ना माघारी
दारापाशी उभी कुणी वाट बघणारी
घरा-दारा चढे वाट बघण्याचा ज्वर
दोन डोळे खोळंबले तिथे दारावर

गावामध्ये कोसळला उधाण पाऊस
तुझ्या घरी नाही पण पडला टिपूस
तुझ्याविना आली तरी डोळ्यांतून सर
दोन डोळे खोळंबले तिथे दारावर

-संदीप खरे

बॅचलर

बॅचलरच्या घरात मध्यभागी तरंगत रहाते आभाळ...
खिडकीबाहेर मान काढायची गरज रहात नाही त्याला !
आभाळही मळकट, जांभळे, काळसर...
धड ना वरती, धड ना जमिनीला...

बॅचलरचे घर मळते, बॅचलरचे कपडेही
बॅचलर उष्टावतो दिवस....अन्नाचे तुकडेही !
तो वैतागतो, रात्री बाराला घर साफ करतो
कधी सोडून देत स्वत:ला महिनोन्महिने माफ करतो !

त्याच्या खोलीला असतो एक खास बॅचलर वास
स्त्रीच्या हातांची अपूर्वाई वाटणारा वास...
तोच त्याच्या रिस्टवॉचलाही येतो
अपवाद फक्त कधीतरी पडणार्‍या स्वप्नांचा
ज्यात त्याच्या मनात मोगरा गंधाळून येतो...

तो कसाही झोपतो...डोक्यावर उशी, अंगाखाली रग
त्याला डास अंगाई गातात...तो मिट्ट झोपाळतो मग

त्याचे एक पाळलेले झुरळ असते
खूप प्रयत्न करूनही ते मेलेले नसते;
मग तो सोडून देतो नाद आणि पाळतोच त्याला सरळ
जसे स्वत:चे आनंदीपणही त्याने पाळलेले असते !

बाकी तक्रार, रडणे, दु:ख...
त्याच्या अस्ताव्यस्त वस्तूंसारखे
कधीतरी मधूनच हाताला सापडतात;
तो वापरतो आणि काम झाले
की टाकून देतो कुठेही-
कुठेही टाकले तरी ते चार भिंतीतच राहतात !

त्याच्या निब्बर तळव्यांखाली वाट सरत रहाते
ते त्याला कळत नाही...
दाढीचे खुंट वाढले की तो म्हणतो-
'बरे भाग्य ! आपल्याच गालफडांवर चालावे लागत नाही !'

ह्या भयाण विनोदाला तो हसतो...समोरचा आरसा...एखादी भिंत...
गणपतीचा फोटो...गीतेचे पुस्तक आणि चार्ली चॅप्लिनचे चित्र...

-संदीप खरे

बब्बलगम

बब्बलगम तू बब्बलगम...

तोंडामध्ये कधीचे नाव
चघळत बसणे हाच स्वभाव
विश्रामाला नाही वाव
दात सांगती- ' चला, चबाव !'
किती चावले तरी नरम
सरली चव अन उरला गम...बब्बलगम तू बब्बलगम !

तोंडी फुटता स्वप्नफुगा
पुन्हा राहणे उगामुगा
अन जर ओठांवर फुटला
आयुष्यातून तो उठला !
त्वचा बोलते, 'हाय करम !'
शिक्षा सुंदर सनम सनम...बब्बलगम तू बब्बलगम !

तोंड सुगंधी जरी होते
कंटाळ्याची चव येते
थुंकून द्यावे ना वाटे
गिळणेदेखील ना जमते
अशी अवस्था ! असा जुलम !
दमवून टाकी हा हमदम...बब्बलगम तू बब्बलगम !

चावत बसता काळ सरे
म्हणे बत्तीशी, 'पुरे ! पुरे !'
उष्ण शहरे हात गरम
डोळेदेखील झाले नम
एकाहून हा एक सितम
रोना जादा ! हसना कम !...बब्बलगम तू बब्बलगम !

-संदीप खरे

आठवण

फिका फिका पावसाळी प्रकाश तुझ्या चेहऱ्यावर पडलाय
वाऱ्यावर उडणारी केसांची बट गालाला कुरवाळत्येय
अशीच दिसली होतीस, पहिल्यांदा दिसलीस तेव्हा !
तू समोर असूनही तुझी खूप आठवण येत्येय ...

वाऱ्यात मिसळलाय सूक्ष्मसा मातीचा गंध
दोघांना खात्री आहे,
दूर कुठेतरी पाऊस पडून गेलाय...
दोघेही स्तब्ध झालो आहोत
सैलावलेल्या शरीराने
आवर्जून करण्यासारखं आता काही विशेष नाहीये
तुझ्या नकळत निरखतोय
मी तुझा चेहरा
जमिनीतल्या झऱ्यासारख्या त्यात कंटाळा झुळझुळतोय...
तू समोर असूनही तुझी खूप आठवण येत्येय ...

धरतीच्या उरावर जेव्हापासून बसलंय आभाळ
तेव्हापासून आपण ओळखतोय एकमेकांना...आपलं ठरलंच आहे !
सगळे ढग मातीत उरेस्तोवर
आपण खूप आठवणार आहोत एकमेकांना...
आता मोगऱ्याचा गजरा बिजरा न माळता
समोर बसलीस तरी काही हरकत नाही
इतकं अखंड, एकसंध नंतर काहीही आठवणार नाहीये....

बघ; तू-मी लावलेली वेल
तिच्या तिच्या झाडात कशी मग्न झाल्येय...
सगळ्याच हाका बंद झाल्याने
कसं भांबावायला झालंय तुला...
आणि मला
मला तर तू समोर असूनही तुझी खूप आठवण येत्येय...

-संदीप खरे

आपले आभाळ

आपले आभाळ मोजावे आपणच
घेऊ नयेत कुणाचीही तटस्थ निरीक्षणे...
सांदीफटीतून जर विशिष्ट ओळख नसलेले काही
हाताला लागले तर ते आपले आभाळच असते!

आपले आभाळ जोखावे आपणच
कुण्या दुसर्‍याने त्यात उड्डाणे भरण्याअगोदरच...
हात वर केल्यावर जे हाताला लागत नाही
ते ही असू शकते आपले आभाळच...

आपले आभाळ निरखावे आपणच...
कुण्या दुसर्‍याने त्यात सूर्यास्त चितारण्यापूर्वी...
आपल्या आभाळात आपल्या नकळत
खूपदा होत असतात सूर्योदय, उल्कापात, ग्रहणे...

आपले आभाळ कमवावे आपणच
घेऊ नये कुणाचा ढगही उसना
असे उसने उसने ढग, ग्रह, तारे हे सारे मिळूनसुध्दा
दरवेळेला आभाळ बनतेच असे नाही...

आपले आभाळ समजून घ्यावे आपणच
मजेत बघावेत सटासट पडणारे तारे...
त्या आदिम सीनियर आभाळाखाली
आपले ज्युनियर आभाळ तोलत
पटापटा आपले बेसिक क्लियर करून घ्यावे
दोन्ही एकरूप होईपर्यंत!

-संदीप खरे