Sunday, December 23, 2012

पाऊस

गोष्ट सुरु होईल तेव्हा सुरु झाला पाहिजे.....
गोष्ट वाचून होईस्तोवर पडला पाहिजे....
गोष्टीतल्या पात्रांमध्ये रमला पाहिजे...
नायिकेमागे धावताना दमला पाहिजे...
दोघांमधल्या रागासारखा
लटका लटका भांडला पाहिजे...
नंतर तिच्या डोळ्यांमधून
सर सर सांडला पाहिजे...

सुखदु:खाच्या होडीतून असे दूरवर तरंगताना...
मध्येच भान यावे आणि पहावे तर पाऊस !
'हा कधी आला?' म्हणावे हसून...
मागे रेलून...डोळे मिटून....
मग आठवावी आपली एखादी गोष्ट-
- तर तिथेही...पाऊस !...

-संदीप खरे

Wednesday, December 19, 2012

पौगंड

मग मी त्यादिवशी भलताSSच विचार केला
'हे भलतेच !' असं म्हणालीच आई !
आभाळभरून सांडले होते प्रश्नच प्रश्न
आणि ढगभरसुद्धा उत्तर मिळाले नाही !!...

पाण्याबरोबर वाहत आलो होतो मीही
पण ते कळलेच नव्हते आत्तापर्यंत
पंधरा-सोळा वर्षांची एकसंध बेशुद्धी;
आणि जागतो तो पाणी पोहोचलेच गळ्यापर्यंत !

पहाटे एकदा अचानक घुमू लागली बासरी
ऐकलेच नव्हते असे आत्तापर्यंत काही...
आणि अर्धवट झोपेतच...आठवले उगाचच...
बरेच दिवसांत आजोबांनी कुशीत घेतले नाही....

आठवले; पण तसे वाटले नाही काहीच
देहभर फडफडत होती एक नवीन कोरी वही
...'वर्गातली टप्पोर्या डोळ्यांची मुलगी'...
म्हटलं हं 'आवडते एवढंच...बाकी काही नाही...'

'जगाचे काय ?' असेही वाटले...
'माझे काय?' हे त्याहून जास्त !
आरशातून तरंगायचे देहभर डोळे...
वादळी...प्रसन्न...क्षणार्धात सुस्त...

दरीत संध्याकाळ मावळताना
ऐकली होती दरीभर सांडलेली सनई
वाटले होते- 'हेच जगणे !.....
झालो मोठे....थोरसुद्धा होऊ.....'
खूप वर्ष झाली आता...अजून सनईसुद्धा आवडते;
पण उसळत नाही आतून काहीच...
वाटते- नुसतेच बसून राहू....

पण भलताच विचार केला होता एकदा...
माझ्यामते तर जगावेगळा...
'हे भलतेच' असे म्हणालीही होती आई...

आभाळभरून सांडले होते प्रश्नच प्रश्न
आणि ढगभरसुद्धा उत्तर मिळाले नाही.......

-संदीप खरे

Sunday, December 2, 2012

मित्र

मित्र म्हणायचा - "त्या पेनानेच लिही फक्त
जे झिडकारून, भीक म्हणून टाकेल अंगावर कोणी !
त्या पेनाच्या जिभेतच सापडतील तुला
फक्त पूर्णविराम बाकी अशी संपूर्ण गाणी..."

मित्र म्हणायचा - "अन लिही हवे तसे
जसे की लिहायचेच नव्हते तुला कधी काही
सहीपाशी भेटले दु:ख, तर म्हण हे माझेच लिहिणे
भेटले लोचट सुख तर म्हण- छे ! मी लिहिलेच नाही !!"

मित्र म्हणायचा - "प्रेमात पड पौर्णिमेला
अमावस्येशी टिकले तर चमत्कार म्हण !
मदाऱ्याच्या माकडासारखा सोपस्कार म्हणून
आतून राहत सुटा सुटा 'नमस्कार' म्हण !"

मित्र म्हणायचा - "सुंदर काय, कुरूप काय दोन्ही त्वचांखाली
वाहत असते तेच लाल, शिळे, नियमित रक्त
सेक्सी-बिक्सी म्हणतोस ज्याला, ते ही असते पार्थाSS
देवाघरचे एक सुंदर पॅकेजिंग फक्त !"

"इस्त्री करून अंगावरती कपडे ल्यावेत कडक
याहून नसते जगात काही दुसरे हसण्यासारखे !
भीक मागते पोर...त्याचे काळभोर डोळे
जगात नसते याहून काही दुसरे दुखण्यासारखे !!"

"पाऊस असतो स्वप्न केवळ, माती असते स्वभाव
खड्डे असतात रस्त्यांवरचे पाऊसकालीन अभाव !
इच्छा असतात रंगांसारख्या, सरड्यासारखे मन
जगणे असते निर्बुद्धाची कुंपणापाशी धाव !!"

मित्र म्हणायचा- "सांग एक मित्र होता कधी
पृथ्वीला डायनॉसॉरची स्वप्ने पडण्याआधी !
अमिबाच्या पेशीसारखा एकटा, सहज तरी
फाटत फाटत अनेक व्हायची भाळी होती व्याधी !!"

-संदीप खरे

Friday, November 30, 2012

मि.चंद्र आणि त्याची गँग

रात्रभर कल्लोळत होते मि. चंद्र आणि त्याची गँग...

दोन मजल्यांखाली , बंद दाराआडून, पडदानशिन खिडक्यांमधून सुद्धा
जेव्हा घरभर पसरल्या लाटांवर लाटा;
तेव्हा गुदमरून वळणावळणाच्या जिन्याने गच्चीवर पोहोचले.
पाहिले तर-
डोंगराच्या टेबलावर पाय टाकून बसलेल्या सावल्या
चमकत बागडणाऱ्या चटकचांदण्या वेट्रेसेस
आणि ज्यांची नावे नीटशी माहीत नाहीत
असे ध्रुव बिव तारे रात्र पिसत बसले होते !
रात्रभर कल्लोळत होते मि. चंद्र आणि त्याची गँग...

...
इतक्या 'वरच्या' लोकांत मिसळायची सवय नव्हतीच,
तेव्हा गेटवे औफ इंडिया वरून
ताज हौटेल पाहणाऱ्या माणसासारखा चेहरा करून
काहीतरी करत राहिलो-
बहुदा 'विचार' असेन....
झोप संपल्यावर येते ती जाग
आणि झोप न आल्याने विचारांचे जे माजते ते रण
आणि झोपेच्या अल्याडपल्याडचे हे दोघे
बेमालूम मिसळले तर ते जागरण....
...असे विचार करण्यापेक्षा झोपलो असतो तर बरे झाले असते !
कुत्री अखंड भुंकत होती तेवढे मात्र बरे वाटले;
चला, निदान कुणीतरी कशावर तरी आक्षेप घेते आहे !!.....
...
आस्ते आस्ते लपेटून घेत राहिलो थंडीच्या शालीवर शाली
पहिल्यांदा पातळ थर...मग जाड थर...मग बधिर थर...
इतक्या थंडीतही डासांची भूक मरत नाही का ?
किंवा इतक्या थंडीतही डासांची भूक का मरत नाही ?
का कोणतीतरी अमर गोष्ट दोन चेहऱ्यांनी वावरते आहे ?
दिवसा भूक आणि रात्री आशा ? किंवा व्हाईसवर्सा ? ......
....
मि. चंद्राच्या चिरुटाचे धुराचे लोट जमिनीवर येईस्तोवर
मध्यरात्र उलटून गेली....
मग मी त्याला धुके म्हणालो आणि
'धुक्यात आलीस भल्या पहाटे ' म्हणायचे कटाक्षाने टाळले !
अर्धवट जाग किंवा अर्धवट झोपेत
दु:खावर इतके थेट बोट ठेवू नये;
विशेषत: कवितेच्या हाताचे !.....
....
मग मी ठरवले की आता जागायचेच...तेव्हा झोप येऊ लागली...
तेव्हा मी मला आवडणाऱ्या मुलीला प्रेयसी मानून बघितले
स्वत:ला उच्चशिक्षित, स्थिरस्थावर प्रोफेसर मानून बघितले
आणि एकूणच जगण्याला दहाच्या पाढ्याइतके सोपे मानले....
फार झोप घसरते तेव्हा स्वत:ची इतकी फसवणूक क्षम्यच !....
या सगळ्या मानण्यांच्या धूसर आकृत्यांतून
छोट्याश्या गच्चीच्या चौकोनात
मी सैरावैरा खेळत राहिलो !
....
मला कोणी जागा म्हटले असते तर मी बोललो नसतो
आणि झोपलेला म्हटले असते तर ओरडलो असतो...
पण मि. चंद्राच्या गँगशिवाय नव्हतेच कोणी काही म्हणायला !-
आणि त्यांना तर अशा झिंगलेल्यांची सवय होती....
असे लोक अगदी निरुपद्रवी !
फार तर कविता करतील...सिगरेटी ओढतील...
आणि दिवसा नाहीच रहावले तर की झोपून जातील....
....
एवढे होईस्तोवर पहाट व्हायला अगदी थोडाच वेळ उरला
आणि धुके तर अगदी ओठांतून पोटापर्यंत !
साऱ्यांशी... म्हणजे प्रेयसी, माझे विद्यार्थी,
इतक्या पैशांचे काय करायचे ही विवंचना....
यांच्याशी झगडता झगडता पाय पोटाशी घेऊन
भिंतीला टेकून बसलो -
- तेव्हा अंगावरच्या काट्यांना घाबरून रात्र पळायच्या बेतात !
बाजूला वारा...कुठल्यातरी सावल्या...उलटे सुलटे शब्द....
फिकटसा प्रकाश आणि संथ, लांबलचक पांढरपणा.....
...
मग पायांनीच मला कधीतरी उचलले आणि खाली आणले 
तेव्हा आईच्या चेहऱ्यावरचे प्रश्नचिन्ह आणि दूध
दोन्ही एकदमच उतू गेले !
साली आपली जातच वटवाघळाची
असे तोंड न धुता बोललो
आणि माझ्या पारंपारिक, मध्यमवर्गीय गोधडीत
स्वत:ला खोलवर गुंडाळून घेतले...
मग दिवस आणि काहीतरी - बहुदा झोप - एकदम चालू झाले....

रात्रभर कल्लोळत होते मि. चंद्र आणि त्याची गँग...

-संदीप खरे

Sunday, September 16, 2012

मी ग्लासातील पाण्यावरती

मी ग्लासातील पाण्यावरती हळू एकदा मारून फुंकर
म्हटले पाहू होतो का ते जळ-वायूचा काही संकर
तरंग उठले फक्‍त जरासे,याहून काही नाही घडले
हासत हासत काच म्हणाली वारा इकडे पाणी तिकडे

मी काचांचे कुंड मनोरे टोलेजंगी बघता बघता
तोंड वासुनी मारत होतो तळव्याच्या चटक्यांशी गप्पा
तोंड वासले इतके की मग त्यात येऊनी पडले अंबर
गिळता अंबर जगास सार्‍या ऎकू आली माझी ढेकर

कधी एकदा लास होऊनी वेगासातून जाऊन आलो
नशीब ठेवून चक्रावरती फाश्यांसोबत गरगर फिरलो
इतका हारलो की स्वप्नांच्या छातीवरती आले दडपण
घामाघूम मी झोपेतंच अन्‌ लोळून आलो होतो घरभर

कार घेऊनी अलिशानशी कुणी कामिनी मला भेटली
बॉंड मला समजून पुढे अन्‌ अंगावरती जरा रेलली
दत्तगुरूंचे नाव घेऊनी ओठ ठेवले मी बोटांवर
आठवते मज हसला होता रस्तासुद्धा त्या स्वप्नावर

आणि एकदा असेच कोणी रागावून येता अंगावर
खाता खाता जोडे त्याचे हसूच आले मला अनावर
इतका हसलो इतका हसलो पाणीच आले डोळ्या झरझर
तोही हसला आणिक गेला अंगावरती टाकून भाकर

-संदीप खरे

Tuesday, September 4, 2012

म्हणालो नाही

तू गेलीस तेव्हा 'थांब' म्हणालो नाही
'का जाशी' ते ही 'सांग' म्हणालो नाही.
होतीस जरी बाजूस उभी तू माझ्या
'हे अंतर आहे लांब' म्हणालो नाही ...

मज स्मरते ना ती वेळ कोणती होती
घन ओले का ही नजरच ओली होती
निपटून काढता डोळ्यांमधले पाणी'
जा! फिटले सारे पांग!'- म्हणालो नाही

बोलून इथे थकले मौनाचे रावे
कोणास कळाले म्हणून तुज उमगावे!
असहाय लागला आतून वणवा सारा
पण वणव्याला त्या आग म्हणालो नाही...

बघ अनोळख्यागत चंद्र टेकवून भाळी
ओलांडून गेलीस तू कवितेच्या ओळी
तुज अन्य नको काही तर सोबत म्हणुनी
जा घेऊन माझा राग- म्हणालो नाही...

हे श्रेय न माझे तुझेच देणे आहे!
मन माझे अजुनी नितळ शुभ्रसे आहे
जो एकच उरला ठसा तुझ्या स्पर्शाचा
तो चंद्रावरचा डाग- म्हणालो नाही..

-संदीप खरे

Wednesday, August 29, 2012

मैखाना

व्हिस्की बरोबर करायचा असतो
स्वप्निल रोमान्स…क्षण दोन क्षणांचा
अन रमवर पडायचे असते तुटून प्रच्छन्न प्रेमिकासारखे….

व्होडकाचे करायचे असते स्वागत
बर्फाळ प्रदेशातून आलेल्या राजनैतिक पाहुण्यासारखे…

जिन असते
बायको आपली आपण सोडवू शकेल
अशा घरातल्या प्रश्नासारखी !

ब्रॅंडी असते अगदीच प्रासंगिक,
प्रत्येक ऋतूत एकदा भेटून जाणाऱ्या सर्दीखोकल्यासारखी….

बिअर मात्र असते आडवयीन, आडवाटेच्या मैत्रिणीसारखी…
कधीही, कुठेही भेटू शकणारी….
तुमच्यासकट नाही नाही म्हणत तुमच्या बायकोलाही पटू शकणारी…
कमी भेटली तर चुटपूट लावणारी…
जास्त भेटली तर डोकं दुखवणारी…
आणि भेटलीच नाही तर हुरहूर लावणारी….

-संदीप खरे

Tuesday, August 14, 2012

मांजर

मांजराला काSSही समजत नाही
तापलेल्या व्हिडीओवर ऊब घेत ते नुसते बसून असते...तासनतास.....
ते व्हिडीओवर...आणि आम्ही व्हिडीओतल्या सिनेमावर...तासनतास...
मांजराला काही समजत नाही !

त्याला तासकाटा माहीत नाही
त्याला मिनिटकाटा माहीत नाही
मुळात त्याला घड्याळच माहीत नाही-
-आणि तरीही घड्याळ असण्याला त्याची काही हरकत नसावी
नाहीतर एव्हाना त्याने ते
उंदीर किंवा झुरळ मटकावल्यासारखे
गिळून टाकले असते;
आणि मग तर मांजर मला मुलीच आवडले नसते.....
पोटात घड्याळ असलेल्या सजिवाचा मी फक्त तिरस्कारच करू शकतो !

पण त्याला काहीच समजत नाही
अगदीच बावळट...नको नको...अगदीच भाबडे म्हणू
ते चावत नाही, उंदीर खाते,
मऊ मऊ लागते आणि गोजिरवाणे दिसते-
- या आपल्या वैशिष्ट्यांचीही त्याला माहिती नाही;
आणि हे सारे माहीत करून घेण्याचा कंटाळाच आहे त्याला
आणि त्याला फिकीरही नाही कशाची...
मला स्वत:ला मांजर आवडत नसले
तरी मांजराचे हे एक फार आवडते !

'उद्या दिवस फार गडबडीत जाणार असं दिसतंय !'
असं जेव्हा मी म्हणतो,
तेव्हा ते कमान करून
फार तर एखादा आळस देते....
अशावेळी अर्थातच मी चिडतो
आणि त्याच्यादेखत दुधाचा ग्लास तोंडाला लावतो !
पण ते दुर्लक्ष करते आणि डोळे मिटते;
कुणीतरी त्याला दूध दिलेले असते किंवा देणार असते -
आणि याची पक्की खात्री असल्यासारखा त्याचा चेहरा निर्विकार असतो !
अशा वेळेला त्याचा चेहरा
रेल्वेतल्या 'विदाऊट तिकीट' साधूंशी खूप जुळतो !!
पण मांजराला हेही कळत नाही.......

घरातले सगळे सकाळी पांगायला लागतात
तेव्हा ते फ्लॉवरपॉटसारखे स्तब्ध बसून असते...
'कशासाठी...पोटासाठी' असं म्हणत म्हणत
सगळे घामट चेहऱ्यावर पावडर थापू लागतात
तेव्हा ते एकदाच 'म्यांव' करते;
दुपारी फक्त एकदाच 'इडियट्स !' असं म्हणून
ते ताणून देत असणार !!

थकलेल्या संध्याकाळी कुणीतरी
' आज बॉसला किंवा टीचरला कसा मस्का मारला '
हे सांगत असते
तेव्हा नेमके तेही
संध्याकाळच्या दुधासाठी
प्रत्येकाच्या पायाला घासत गोंडा घोळवत रहाते;
( मग अशा वेळी त्याला रागावताही येत नाही !)

रात्री आम्ही झोपेत कण्हत असतो
तेव्हा ते हळूच उठते आणि
किल्ल्यावरून दरीतले स्वराज्य पहावे
तसे कपाटावर चढून आपल्या राज्याकडे पहात बसते !
अशा वेळेला त्याचे डोळे विलक्षण चमकू लागतात.
कारण ते चोरून चोरून आम्हाला पडणारी स्वप्ने पहात असते !
आम्हाला पडणारी स्वप्ने
आणि एकेका स्वप्नाबरोबर पांढरा होत चाललेला एकेक केससुद्धा !
शक्य असते तर अशा वेळी मांजर खदाखदा हसले असते;
पण ते फक्त कापसाच्या गोळ्यासारखे बसून असते....
अशा वेळी मांजर खूप शहाणे वाटू लागते !

पहाटेच्या गजराला दचकल्या सारखे दाखवून
ते खास त्याचा असा
बावळट, भाबडा, आश्रित चेहरा धारण करते;
मग
जगात सगळ्यात मोठ्या आकाराचा मेंदू असलेल्या
मानवजातीचा एखादा प्रतिनिधी
एका बिचाऱ्या, य:कश्चित मांजराला
बशीत दूध ओतूSSन देतो....

आम्हीही दूध पितो...मांजरही दूध पिते....
पण मांजराच्या ते अंगी लागते !
आम्ही मरेस्तोवर जगतो...मांजरही मरेस्तोवरच जगते....
पण मांजराला ब्लडप्रेशरचे दुखणे होत नाही !
आम्हाला देव ठाऊक आहे...मांजराला तेही ठाऊक नाही...
पण मांजराचा आत्मा भटकत राहिल्याचे कुणीही ऐकलेले नाही !......

मला स्वत:ला मांजर आवडत नसले
तरी मांजराचे हे एक फार आवडते !!

-संदीप खरे

Wednesday, July 18, 2012

मिसेस स्पायडरमॅन

स्पायडरमॅनची बायको म्हटली - आमचे हे भलते चिक्कट !
चिक्कट नुसते भिंतीपुरते कामं करतात सगळी फुक्कट !!
कुठल्या क्षणी लग्न केलं काय सांगू नशीब खोटं
नवीन घरात गेले तर हो घरात नुसती जळमटं !
घाईघाईट छत जमीन झाडायचीही सोय नाही
कुठल्या कोपऱ्यात बसले असतील काही काही
सांगवत नाही !!
एक ड्रेस घालून फिरतात...धुणं नाही...इस्त्री नाही
झब्बा नको...सूट नको...कसली म्हणून हौस नाही !
कसला मेला आचरट ड्रेस...तसेच जातात भटकायला
दाढी नको...आंघोळ नको...उठून लागतात लटकायला !
ढिम्म बघत राहतात नुसते; पापणीसुद्धा पडत नाही
काय नक्की मनात आहे...चेहऱ्यावरती कळत नाही !!
असं कसं घेऊन यांना लग्न-मुंजीत जायचं सांगा
उत्सवमूर्ती बाजूला अन यांच्यासमोर लागतात रांगा
पोरं बाळं लक्ष नाही...किती रडू...किती बोलू
पेपरमध्ये रोज फोटो त्याचं काय लोणचं घालू !!
पोरांनाही ऑडच होतं...एकदा शाळेत गेले होते
मास्तरसमोर जाळं टांगून उलटं लोंबून बसले होते !
बाहेरच्यांना हिरो बीरो..घरात नुसते शिराळशेठ
पुरुष मेले सगळे सारखे...घरात एक ! दारात एक !
घरात मी चोविस तास...बाहेर हे वाऱ्यावर
घरी परत येईस्तोवर जीव नसतो थाऱ्यावर !
लटकत जातात इकडे तिकडे..चिकटून बसतात भिंतीवर
समजा जाळं अडलं तर ? नि समजा डिंक संपला तर ?
खरं सांगू...बोलते यांना...पण मग येते माझीच कीव
दुसऱ्यासाठी कोण सांगा टांगून घेतो आपला जीव ? !!
अस्से हे अन अश्शी मी...नातं आमचं धाग्याचं
सोसायचं अन झेलायचं अन तरीसुद्धा भाग्याचं !!
एक मात्र आहे बरं...बाहेर जेव्हा काहीच नसतं
आमचं ध्यान...कसं सांगू...मलाच येऊन चिकटून बसतं !!

स्वर- संदीप खरे, सलील कुलकर्णी
संगीत- सलील कुलकर्णी
गीत- संदीप खरे
अल्बम- अग्गोबाई ढग्गोबाई भाग २

Tuesday, July 17, 2012

बाबाच्या डोळ्यामध्ये

आई आई ये ना जरा... बाबाकडे बघ
बाबाच्या डोळ्यामध्ये पावसाचे ढग !
बाबा असा बघायला दिसे ना गं बरा
आळीमिळी गुपचिळी पडलेला वारा !
हले नाही डुले नाही जणू काही फोटो
आवाजही त्याला माझा लांबूनच येतो..
उभा तर उभा आणि बसे तर बसे
हसे तेव्हा अजूनच कसनुसा दिसे !
विचारले- बाबा, काय पाहतोस सांग ?
बघे म्हणे आभाळाचा लागतो का थांग !
काय सांगू पोरी तुला कळणार नाही
आभाळ न आले हाती जमीनही नाही !
चहूकडे कोंडलेल्या जगण्याच्या दिशा
हाती नाही काम गाडा चालायचा कसा !
घोडा झालो तरी काही शिकलोच नाही
विकायच्या जगामध्ये टिकलोच नाही !
आणि मग उठुनिया कुशीमध्ये घेतो
ओले डोळे पुसुनिया ओली पापी घेतो
घाबरतो जीव बाबा असे काय बोले?
चित्रातले रंग त्याच्या जसे ओले ओले !
चेहऱ्याचा रंग त्याच्या सांग कुणी नेला?
हसणारा बाबा कुणी पळवून नेला ?.....
आई आई ये ना जरा बाबाकडे बघ
बाबाच्या डोळ्यामध्ये पावसाचे ढग !....

स्वर- सलील कुलकर्णी
संगीत- सलील कुलकर्णी
गीत- संदीप खरे
अल्बम- अग्गोबाई ढग्गोबाई भाग २

Monday, July 16, 2012

कोण कोण वर्गामध्ये

कोण कोण वर्गामध्ये हात करा वर
जगण्याच्या हजेरीला सारेच हजर
माने आले मोने आले साने नेने आले
राणे आले गुणे आले काणेसुद्धा आले
खरे, भुरे, पोरे, वारे, गोरे, ढोरे आले
चावरे, हावरे, कावरे, डावरे, ननावरे आले
शिंपी, कोळी, साळी, माळी, शिकलगार आले
लोहार आले सुतार आले सोनारसुद्धा आले
टायरवाला आले तसे लोखंडवाला आले
बाटलीवाला आले मागून दारुवाला आले
ताकभाते, दहीभाते, दूधभाते आले
साखरे, गुळवे, गोडांबे नि दुधाळेही आले
पडवळ, काकडे, भोपळे आले कोथमिरे आले
मुळे आले, चावायला सुळे सुद्धा आले
कावळे आले, कोकिळ आले, बगळे, मोरे आले
साळुंकेही आले आणि पोपटसुद्धा आले
पिंगळे आले गरुड आले घारेसुद्धा आले
भारद्वाज आले तसे राजहंस आले
मेंढे, कोकरे, गायतोंडे, म्हैसकर आले
ढेकणे आले गाढवे, घोडे, शिंगरेसुद्धा आले
बकरे आले, लांडगे आले, वाघ हरणे आले
कोल्हे आले, तरस आले, गेंडेसुद्धा आले
दरोडे नि खुने तसे गोसावीही आले
चोरे आले पाठोपाठ जमादार आले
डोळे आले; औषधाला वैद्यसुद्धा आले
भुते आले तसे इथे देवसुद्धा आले !!
नावात न काही तरी टाकावी नजर
पसरले अजूनही किती जगभर !!!
कोण कोण वर्गामध्ये हात करा वर
जगण्याच्या हजेरीला सारेच हजर !!!

स्वर- संदीप खरे, सलील कुलकर्णी
संगीत- सलील कुलकर्णी
गीत- संदीप खरे
अल्बम- अग्गोबाई ढग्गोबाई भाग २

Sunday, July 15, 2012

इवली इवली पाठ

इवली इवली पाठ आणि लटलटणारे पाय
एवढ्या मोठ्या दप्तरातून नेतेस तरी काय?

रोज करतेस वह्या पुस्तक ढीग ढीग गोळा
शिकणे म्हणजे रमणे नव्हे दमणे झाले बाळा !
पंख असून पाखरु चाले घासत घासत पाय

पाठीवरती घेऊन अवघ्या भूगोलाचा भार
एक माणूस भाषा आणि शास्त्रे झाली फार !
तुझ्यापेक्षा जड तुझे ज्ञान होऊन जाय !!

काय म्हणू थट्टा की हा आयुष्याचा दट्टा
नाजूक नाजूक फुलावरती पडतो आहे घट्टा
जगणे मागे रोजीरोटी, वय साखरसाय !!

स्वर- संदीप खरे
संगीत- सलील कुलकर्णी
गीत- संदीप खरे
अल्बम- अग्गोबाई ढग्गोबाई भाग २

Saturday, July 14, 2012

मी आहे श्याम

मी आहे श्याम मित्र माझा राम
मी जातो शाळेमध्ये...राम्या करी काम !
रोज नाही- कधीतरी होते भेटगाठ
मी त्याला लाडू देतो- तो शेंगा आठ !
माझे वय नऊ आणि त्याचे वय नऊ
त्याच्या हाती घट्टे आणि माझे हात मऊ !
आवरून बिवरून रोज मी शाळेमध्ये जातो
रामू तेव्हा हॉटेलात कपबश्या धुतो !
मला म्हणती- श्यामूराजा, बाळा, शोन्या, मन्या
त्याला म्हणती- बैला, घोड्या...किती किती शिव्या !
माझ्या घरी पाच खोल्या, त्याच्या घरी एक
माझ्या घरी चित्रे; त्याच्या भिंतीवरती भेग !
पावसासाठी बाहेर मी भिजायला जातो
पाऊस म्हणे थेट त्याच्या घरामध्येच येतो !
माझा बाबा लाल लाल कारमध्ये बसे
त्याचा बाबा दिसाआड गटारात दिसे !
आठवड्याला गणवेषाचे दोन मला जोड
रामूकडे वर्षाकाठी चड्ड्या फक्त दोन !
थंडीसाठी माझ्याकडे स्वेटर झाले सात
रामू मात्र घाली फक्त काखेत दोन हात !!
माझे केस रेशिम रेशिम, विंचरलेले दाट
त्याचे केस विस्कटलेले, धुरकटलेले, राठ !
माझे गाल गोबरे गोबरे...खप्पड त्याचे गाल
माझे डोळे चमचमणारे...त्याचे डोळे लाल !
माझ्यासाठी साबण, शाम्पू, चंदनाची पुटे
राम्याजवळ जायला सुद्धा नको नको वाटे !
त्याला मला दोन डोळे, हात, पाय, कान
त्याला मला एक पोट, पाठ, डोके, मान-
तरी माझ्या ओठी कसे रोज हसू खेळे आणि त्याच्या
डोळ्यामध्ये कायमचे तळे !!
असा सारा घोळ आहे..तरी देवापुढे-
-मी ही हात जोडे आणि तो ही हात जोडे !!

स्वर- सलील कुलकर्णी
संगीत- सलील कुलकर्णी
गीत- संदीप खरे
अल्बम- अग्गोबाई ढग्गोबाई भाग २

Thursday, July 12, 2012

बाबा म्हणतो

बाबा म्हणतो- हाय जॉनी ! आई म्हणते- शंपू !
आजोबा म्हणती- खंडेराव ! आजी म्हणते- गणपू !!

बाबा म्हणतो ऑफिसात मी जेव्हा काम करत असतो,
तेंव्हा खरं तूच होऊन गल्लीत क्रिकेट खेळत असतो !
तुझ्यासाठी सारं..वाच, नाच, खेळ, गाऊन घे,
अर्धी स्वप्नं माझ्या डोळ्यात...अर्धी तुझ्या डोळ्यात घे !

आई म्हणते- एकुलता ना ! द्वाड तरी व्हायचे लाड !
असं हवं...तसं नको..एक कार्ट- नखरे लाख !!
हसतं तेव्हा आभाळ झरतं..रूसतं तेव्हा लागतो घोर
मोठ्याहूनही सांभाळायला अवघड आहे धाकटं पोर !!

आजी म्हणते- जन्मभर काढल्या खस्ता, केले कष्ट
तू म्हणजे त्या साऱ्याची शेवट गोड असली गोष्ट !
नुसतंच कथा-पुराण झालं..देव काही दिसला नाही
कुशीत येतोस तेव्हा कळतं कृष्ण काही वेगळा नाही !!

आजोबा म्हणती- संपली इनिंग...करण्यासारखं नाही काही
लावलं झाड फुलतं बघणं याच्यासारखं सुख नाही !
राग लोभ विसरून सारे तुझ्या छायेत बसून असतो
आणि तुझ्या डोळ्यात बाळा, देवाजीचं पुस्तक वाचतो !!

स्वर- सलील कुलकर्णी
संगीत- सलील कुलकर्णी
गीत- संदीप खरे
अल्बम- अग्गोबाई ढग्गोबाई भाग २

Wednesday, July 11, 2012

करून करून काळजी माझी

करून करून काळजी माझी, करून करून लाड
दमलात तुम्ही आई बाबा....झोपा जरा गाढ !

मागणार नाही उगाच खाऊ मागणार नाही खेळ
लवकर उठेन, आवरायाला लावणार नाही वेळ
शाळेमध्ये जाईन रोज, सगळा डबा खाईन
अभ्यास करेन, टीव्हीसुद्धा थोडाच वेळ पाहीन
देवापुढे लावीन दिवा...जेवण करीन मस्त
वरण, भात, भाजी, चटणी सगळं करीन फस्त
शेपूचीही भाजी सांगेन-आई, दोनदा वाढ !

वागणार नाही वाईट साईट राखेन तुमचं नाव
माझे आईबाबा म्हणून ओळखेल तुम्हा गाव !
लवकर लवकर शिकेन आणि लवकर मोठा होईन
बाबासारखे ऑफिसातून पैसे घेऊन येईन
वणवण करतो बाबा त्याचे कमी होईल काम
दमला तो ही; त्याला आता मिळू दे आराम !
भाजी आणेन आईसाठी, लौंड्रीमध्ये जाईन
दोघांनाही फिरायाला गाडीतून नेईन !
आई म्हणेल - हेच का ते कार्ट माझं द्वाड !!

घट्ट मिटा डोळे तुम्हा कुशीमध्ये घेतो
पांघरायाला माझं मऊ पांघरूण देतो
झालो आता मोठा सांगा छळेल तुम्हा कोण ?
आई-बाबा, तुम्ही आता मुलं माझी दोन !
पाहू नका असे आता नाते झाले नवे
मात्र आता तुम्ही माझे ऐकायला हवे !
का रे बाबा मिशीमध्ये हसतोस असा ?
आई बघा रडू लागे, डोळे तिचे पुसा...
हात जोडे आई; बाबा म्हणतो- लबाड !!

स्वर- शुभंकर कुलकर्णी
संगीत- सलील कुलकर्णी
गीत- संदीप खरे
अल्बम- अग्गोबाई ढग्गोबाई भाग २

Tuesday, July 10, 2012

अग्गोबाई ढग्गोबाई २

अग्गोबाई ढग्गोबाई लागली कळ
ढगाला उन्हाची केवढी झळ
थोडी न थोडकी लागली फार
डोंगराच्या डोळ्याला पाण्याची धार

डोंगरातून धावले पाण्याचे लोट
पिऊन पिऊन फुगलंय नदीचं पोट
नदीभर केला कुणी चहा चहा चहा
बगळेबुवा एक कप पिऊन तरी पहा !

भरलेले ढग जरा बाजूला करून
आले पाणी पहायला ओले ओले ऊन्ह !
ऊन्ह- पाणी आभाळाने भरता खिशात
निळ्या निळ्या शर्टावर रंग आले सात !

स्वर- संदीप खरे, सलील कुलकर्णी
संगीत- सलील कुलकर्णी
गीत- संदीप खरे
अल्बम- अग्गोबाई ढग्गोबाई भाग २

Sunday, July 8, 2012

लिहायला लागलाच आहे तर...

नुकत्याच कविता लिहू लागलेल्या,
अशक्त मुलाच्या आई वडिलांना डॉक्टरने सांगितले,
"आता लिहायला लागलाच आहे, तर लिहू दे त्याला कविता,
टॉनिक वगैरेही देतोच मी,
पण शक्यतो कविता लिहायची वेळ त्याच्यावर न आणलीत तर बरं!
असाध्यच रोग हा, पण प्रयत्न करु आपण...
पथ्ये अवघड, ती पाळणेही अवघड;
शक्यतो त्याच्यादेखत न भांडलात तर बरं !!

वाटतं हो आपल्याला...पण एखाद्याची मातीच असते भुसभुशीत,
तुम्हाला वाटेल सहज, साधी, नैसर्गिक शिवी
पण त्याच्यासाठी असु शकतं ते आयुष्य उसवणारं गीत!

पावसाळ्यात राहु देऊ नका एकटं
वा पाखरं दाखवू नका त्याला संध्याकाळची..
दिलीत तर तुमच्यासाठीच द्या कुशी
मिजास नको तिला लालन पालनाची !!

जगणं सुंदर असल्याचं सिद्ध करता आलं
तर अवश्य दाखवा करुन
कारण मृत्युच्या लेण्यांमधलं गूढ, सुंदर धुकं
त्याच्या मनात दाटलयं अगदी जन्मापासून !

नाती, मित्र, प्रेम, मारवा, पैसा..
सगळ्यावर ठेचा खाईलच तो यथावकाश
फळ पिकण्याआधीच घाई नको शक्यतो
वा भरावं त्याचं पोट म्हणून उपास तापास !!

आणि शहाण्यासारखा लिहितो म्हणून
शहाणा म्हणायची नको घाई...
तो लिहितो त्याच्यावरुन
त्याचाच उडतो विश्वास
सुकण्याआधी शाई !!

थोटे पडतीलच हात पाय.. घरामध्ये खचतेच भुई
साता जन्मांचे पापग्रह नाचत राहतील थुई थुई !
दिवसा झोप, रात्री जाग असे होवुन जाईल घर...
बोलूनसुद्धा उपयोग नाही, तो असेल रानभर !!

मुळात उपचार कमीच या रोगाला..
तुम्ही नाही तर दुसरं एखादं कारण असेलच हजर
त्यातुनही वाढलंच तर वाढू दे हे दुखणं
यातुनच ओसंडत येतो एखादा ज्ञानेश्वर !!

-संदीप खरे

Tuesday, July 3, 2012

कुणीतरी बोलावतंय

कुणीतरी बोलावतंय,
कुणीतरी हाक मारतंय,
बोलावतंय पण बोललं काय
इतकं हळू की कळलंच नाय...

बोलणं असलं नाजुकश्या फुलांचं-कळ्यांचं,
कळलंच नाय...
आपल्या कानी बोलणं असलं तलम हळू गाणं असलं,
पडलंच नाय....

लाजाळूच्या झाडामागे लाजाळूसे उभे राहून कुणी बघतंय,
कुणीतरी बोलावतंय
कुणीतरी हाक मारतंय...

फुलं कशी येतात फुलून अचानक कळेना,
वाट कशा मध्यातून वळती कळेना...
कळेना मनात कोण उगवला चांद,
उधानल्या दरियाचे कानाला निनाद...
सांग वाऱ्या सांडून हा सडा कोण गेलंय ?
दिसे फक्त प्राजक्ताचं झास हलतंय,
कुणीतरी बोलावतंय.....

-संदीप खरे

Friday, June 29, 2012

इच्छा मेली

आता कसले हार तुरे हे तिला घालता
आदर करता नमस्कारही करता वाकून
आता बघता निरखून मुद्रा जवळ घेऊनी
आणि तरीही सुरक्षितसे अंतर ठेऊनी

इच्छा मेली

परवा परवा पर्यंत तर तुमच्याच घराचे
सतत वाजवीत होती ना हो ती दरवाजे
रात्री अपरात्री ती वणवण फिरता-फिरता
तुम्ही झोपला होता निवांत रजई घेऊनी

इच्छा मेली

भीक कुठे मागत होती ती तुमच्यापाशी ?
जरा बोलला असता वाक्ये दोन तिच्याशी
पाय तिला होतेच तिचे की
तुम्ही परंतु दिलीत शिक्षा उभे रहायचे जमिनीवाचून

इच्छा मेली

असे होऊन गुंगीत गेली होती शेवटी
भान तिला नव्हते उरलेले अंतापाशी
लोचट होती इतकी की मग स्थितीत त्याही
म्हणायची की अजून पाहीन श्वासांवाचून

इच्छा मेली

शेवट शेवट असायची ती इथेच कोठे
बोधीवृक्षाच्या वठलेल्या झाडापाशी
जाताच नव्हता प्राण तिचा हो काही केल्या
बुद्धसुद्धा थकलेला तिजला सांगून सांगून

इच्छा मेली

अन्नाचा कण एकही नाही तिला लाभला
घोट जलाचा देखील साधा नाही मिळाला
इथेच मेली होती ना ती टाचा घासत
घट्ट बांधलेल्या मुठीत काही हलवे लपवून

इच्छा मेली

बरेच झाले सुटली तीही अन आपणही
खत्रूड होती तिची कुंडली पहिल्यापासून
सदा मिळाले धक्के खसता आणि कसरत आणिक नफरत
असायची ती पण उद्याकडे डोळे लावून

इच्छा मेली

आता तिजला स्वप्न असे नाव देऊनी
छान मिळाली भिंतीवरली चंदेरी चौकट
नित्य आता हा धूपही जळतो पूजाही होते
हार खाऊनी मरता बसली हार पांघरून

-संदीप खरे

Tuesday, June 26, 2012

फिरायला जाताना....

फिरायला जाताना तरंगत जावे चांदण्यावर
आणि जमिनीची पापी घ्यावी तसे अलगद टेकवावे पाऊल…
असे अल्लद चालाल तेव्हाच येईल कळून
गच्च गवतगर्दीत आधीच दडलेली असते आपली चाहूल…

फिरायला जाताना असे हळूवार उच्चारावेत शब्द
की ऐकू जायला हवेत ते त्याच्या त्याच्याच वाक्याला!
इतक्या तरल शब्दांआड दड़लात तरच दिसेल
बुटावाचून धावती सिंड्रेला बाराच्या ठोक्याला…

फिरायला जाताना नुसतेच फिरत राहू नये
चंद्राचे तुकडे थोडे थोडे गोळा करत रहावे…
गवतात हिरवा, रात्रीत निळा
असे सारे थोडे थोडे रंग पेरत जावे…

फिरायला जाताना सगळे सगळे जावे
आपण जे जे नाही, ते ते सारे होऊन पहावे
देहासाठी शाल-टोपी आणि मनासाठी-
...तान्ह्या बाळाच्या जावळासारखे एक स्वप्न घ्यावे….!

-संदीप खरे

Friday, June 15, 2012

फडकतो झेंडा

फडकतो झेंडा जरी अजूनही
वेगळेच काही वारा बोले

दूर दिसे मेघ येतो रोडावत
भान हरपत चाललेले

अबोल ओढीचा राखला मी आब
तेणे रक्‍तदाब खाली वर

असे तुझे नाव गेले देहभर
रक्‍तात साखर उतरली

असा जिण्यावर उमटला वळ
छातीतून कळ शेवटची

किंवा काय मला हवे आहे हेच
उत्तराची ठेच खाऊ नको

कोण जाणे हेच चलन असेल
ज्या योगे मिळेल हात तुझे

फडकतो झेंडा जरी अजूनही
वेगळेच काही वारा बोले

- संदीप खरे

Friday, June 8, 2012

एक माणूस

एक माणूस...हिरव्यागार...भवतालातून... जातो सरकत
एक माणूस...गच्चीमध्ये...आडवी तिडवी...गाणी म्हणत
एक माणूस...झाडावरला...चिमणा बघतो...काळी मान
एक माणूस...चिमण्याचिमण्या...पंखांवरचे...बघतो भान
एक माणूस...एकटा हसतो...डोंगरदऱ्यात...रमू बघतो
एक माणूस...गच्चीवरल्या...पावसासारखा...पसरट होतो
एक माणूस...धुव्वाधार...घेऊ बघतो...आभाळउडी
एक माणूस...जपत राहतो...अंगामधली...हुडहुडहुडी
एक माणूस...आख्खा आख्खा...अर्धा अर्धा...भागून घेतो
एक माणूस...रंगत रंगत...हळूच मधे...घड्याळ बघतो
एक माणूस...टोले तास...अंगावरती...मिरवून घेतो
एक माणूस...सोयीस्करशी...आठवेल तेवढीच...कविता म्हणतो
एक माणूस...तरंगतो...दारं लावतो...वावरतो
एक माणूस...आपल्या घरास...आपले कुलूप...आपण लावतो
एक माणूस...असतोही...नसतोही...दिसतो तेव्हा
एक माणूस...भरंवशाचा...असा भरंवसा...कोणी द्यावा !
एक माणूस...पावा घेईल...बघता बघता...रावा होईल
एक माणूस...त्याचे काही...होण्याचेही...राहून जाईल

-संदीप खरे

Sunday, June 3, 2012

दोन डोळे

चल जीवा रात झाली गाठायाचे घर
दोन डोळे खोळंबले तिथे दारावर

इथे-तिथे नको करू चल ना माघारी
दारापाशी उभी कुणी वाट बघणारी
घरा-दारा चढे वाट बघण्याचा ज्वर
दोन डोळे खोळंबले तिथे दारावर

गावामध्ये कोसळला उधाण पाऊस
तुझ्या घरी नाही पण पडला टिपूस
तुझ्याविना आली तरी डोळ्यांतून सर
दोन डोळे खोळंबले तिथे दारावर

-संदीप खरे

Sunday, May 27, 2012

बॅचलर

बॅचलरच्या घरात मध्यभागी तरंगत रहाते आभाळ...
खिडकीबाहेर मान काढायची गरज रहात नाही त्याला !
आभाळही मळकट, जांभळे, काळसर...
धड ना वरती, धड ना जमिनीला...

बॅचलरचे घर मळते, बॅचलरचे कपडेही
बॅचलर उष्टावतो दिवस....अन्नाचे तुकडेही !
तो वैतागतो, रात्री बाराला घर साफ करतो
कधी सोडून देत स्वत:ला महिनोन्महिने माफ करतो !

त्याच्या खोलीला असतो एक खास बॅचलर वास
स्त्रीच्या हातांची अपूर्वाई वाटणारा वास...
तोच त्याच्या रिस्टवॉचलाही येतो
अपवाद फक्त कधीतरी पडणार्‍या स्वप्नांचा
ज्यात त्याच्या मनात मोगरा गंधाळून येतो...

तो कसाही झोपतो...डोक्यावर उशी, अंगाखाली रग
त्याला डास अंगाई गातात...तो मिट्ट झोपाळतो मग

त्याचे एक पाळलेले झुरळ असते
खूप प्रयत्न करूनही ते मेलेले नसते;
मग तो सोडून देतो नाद आणि पाळतोच त्याला सरळ
जसे स्वत:चे आनंदीपणही त्याने पाळलेले असते !

बाकी तक्रार, रडणे, दु:ख...
त्याच्या अस्ताव्यस्त वस्तूंसारखे
कधीतरी मधूनच हाताला सापडतात;
तो वापरतो आणि काम झाले
की टाकून देतो कुठेही-
कुठेही टाकले तरी ते चार भिंतीतच राहतात !

त्याच्या निब्बर तळव्यांखाली वाट सरत रहाते
ते त्याला कळत नाही...
दाढीचे खुंट वाढले की तो म्हणतो-
'बरे भाग्य ! आपल्याच गालफडांवर चालावे लागत नाही !'

ह्या भयाण विनोदाला तो हसतो...समोरचा आरसा...एखादी भिंत...
गणपतीचा फोटो...गीतेचे पुस्तक आणि चार्ली चॅप्लिनचे चित्र...

-संदीप खरे

Thursday, May 24, 2012

बब्बलगम

बब्बलगम तू बब्बलगम...

तोंडामध्ये कधीचे नाव
चघळत बसणे हाच स्वभाव
विश्रामाला नाही वाव
दात सांगती- ' चला, चबाव !'
किती चावले तरी नरम
सरली चव अन उरला गम...बब्बलगम तू बब्बलगम !

तोंडी फुटता स्वप्नफुगा
पुन्हा राहणे उगामुगा
अन जर ओठांवर फुटला
आयुष्यातून तो उठला !
त्वचा बोलते, 'हाय करम !'
शिक्षा सुंदर सनम सनम...बब्बलगम तू बब्बलगम !

तोंड सुगंधी जरी होते
कंटाळ्याची चव येते
थुंकून द्यावे ना वाटे
गिळणेदेखील ना जमते
अशी अवस्था ! असा जुलम !
दमवून टाकी हा हमदम...बब्बलगम तू बब्बलगम !

चावत बसता काळ सरे
म्हणे बत्तीशी, 'पुरे ! पुरे !'
उष्ण शहरे हात गरम
डोळेदेखील झाले नम
एकाहून हा एक सितम
रोना जादा ! हसना कम !...बब्बलगम तू बब्बलगम !

-संदीप खरे

Monday, May 21, 2012

आठवण

फिका फिका पावसाळी प्रकाश तुझ्या चेहऱ्यावर पडलाय
वाऱ्यावर उडणारी केसांची बट गालाला कुरवाळत्येय
अशीच दिसली होतीस, पहिल्यांदा दिसलीस तेव्हा !
तू समोर असूनही तुझी खूप आठवण येत्येय ...

वाऱ्यात मिसळलाय सूक्ष्मसा मातीचा गंध
दोघांना खात्री आहे,
दूर कुठेतरी पाऊस पडून गेलाय...
दोघेही स्तब्ध झालो आहोत
सैलावलेल्या शरीराने
आवर्जून करण्यासारखं आता काही विशेष नाहीये
तुझ्या नकळत निरखतोय
मी तुझा चेहरा
जमिनीतल्या झऱ्यासारख्या त्यात कंटाळा झुळझुळतोय...
तू समोर असूनही तुझी खूप आठवण येत्येय ...

धरतीच्या उरावर जेव्हापासून बसलंय आभाळ
तेव्हापासून आपण ओळखतोय एकमेकांना...आपलं ठरलंच आहे !
सगळे ढग मातीत उरेस्तोवर
आपण खूप आठवणार आहोत एकमेकांना...
आता मोगऱ्याचा गजरा बिजरा न माळता
समोर बसलीस तरी काही हरकत नाही
इतकं अखंड, एकसंध नंतर काहीही आठवणार नाहीये....

बघ; तू-मी लावलेली वेल
तिच्या तिच्या झाडात कशी मग्न झाल्येय...
सगळ्याच हाका बंद झाल्याने
कसं भांबावायला झालंय तुला...
आणि मला
मला तर तू समोर असूनही तुझी खूप आठवण येत्येय...

-संदीप खरे

Thursday, May 17, 2012

आपले आभाळ

आपले आभाळ मोजावे आपणच
घेऊ नयेत कुणाचीही तटस्थ निरीक्षणे...
सांदीफटीतून जर विशिष्ट ओळख नसलेले काही
हाताला लागले तर ते आपले आभाळच असते!

आपले आभाळ जोखावे आपणच
कुण्या दुसर्‍याने त्यात उड्डाणे भरण्याअगोदरच...
हात वर केल्यावर जे हाताला लागत नाही
ते ही असू शकते आपले आभाळच...

आपले आभाळ निरखावे आपणच...
कुण्या दुसर्‍याने त्यात सूर्यास्त चितारण्यापूर्वी...
आपल्या आभाळात आपल्या नकळत
खूपदा होत असतात सूर्योदय, उल्कापात, ग्रहणे...

आपले आभाळ कमवावे आपणच
घेऊ नये कुणाचा ढगही उसना
असे उसने उसने ढग, ग्रह, तारे हे सारे मिळूनसुध्दा
दरवेळेला आभाळ बनतेच असे नाही...

आपले आभाळ समजून घ्यावे आपणच
मजेत बघावेत सटासट पडणारे तारे...
त्या आदिम सीनियर आभाळाखाली
आपले ज्युनियर आभाळ तोलत
पटापटा आपले बेसिक क्लियर करून घ्यावे
दोन्ही एकरूप होईपर्यंत!

-संदीप खरे

Monday, April 2, 2012

शपथ सुटली म्हण!

शपथ सुटली म्हण!
गोष्ट फिटली म्हण!
मला ओळखू दे आधी
मग म्हणायचे ते म्हण!! 

आभाळ भरलं आहे
वारा पडला आहे
आधी उपचार म्हणून मल्हार
मग मरवा म्हण!!

शिळेवर बसलो आहे
शिळेसारखा सारखा बसलो आहे!
शिळेवर गुणगुणतो जुनीच दुख्खे
तू काही नवीन म्हण!!

थोड़े म्हणायचे म्हण
थोड़े ना म्हणायचे म्हण!
गाणे संपताना तरी
सम गाठली म्हण!!

 -संदीप खरे

Monday, March 26, 2012

लगबग लगबग

लगबग लगबग दार उघडशील आता अधिरशा ओढीने...
लगबग लगबग दार उघडशील आता अधिरशा ओढीने... 
जरा पाणीया डोळ्याने अन्...जरा हासऱ्या चेहऱ्याने....! 
लगबग लगबग दार उघडशील आता अधिरशा ओढीने...

चेहऱ्यावरती क्षमस्व घेऊन दारी उभा मी थकलेला....
आणि तुझा चेहरा जणू की चंद्र घनातुन लपलेला.....
सोळा साऱ्या कळा जागतील...सोळा साऱ्या कळा जागतील....अवघ्या एका खोडीने......
लगबग लगबग दार उघडशील आता अधिरशा ओढीने..

किणण हलावा लोलक हलके...नेत्रांमधला ओझरता...
पुन्हा राहशील दूर उभी तू पूर आतला ओसरता....
वेड लावुनी रुसशील म्हणशील......"वाट पाहिली वेडीने..."
लगबग लगबग दार उघडशील आता अधिरशा ओढीने....

संदर्भांचे अर्धे गाणे आता व्हायचे घे पुरते...
ना रहायचे पुन्हा निमंत्रण गाव व्हायचे गजबजते...
सांधायाचा पुनःश्च सेतू...जोडीने तडजोडीने.....
लगबग लगबग दार उघडशील आता अधिरशा ओढीने....

ऊन सावली मिठीत येईल...दिठित येईल जाग नवी..
जागी होईल तुझ्यात कविता...आणिक माझ्यातील कवी..... 
गोष्ट सुरु ही रुष्ट परंतु.....संपायची गोडीने.....
लगबग लगबग दार उघडशील आता अधिरशा ओढीने....

लगबग लगबग दार उघडशील आता अधिरशा ओढीने.... 
जरा पाणीया डोळ्याने अन्...जरा हासऱ्या चेहऱ्याने -

-संदीप खरे

Friday, March 16, 2012

डहाळी

ही डहाळी ठेवून जातो तुझ्यासाठी

जेव्हा लगडून येतील फुलं याच्यावरती
अन आयुष्याची रेषा होईल हिरवीगार
तेव्हा मी नसेन कदाचीत पण जाणवेल तुला
हा माझाच गंध आहे हा आहे माझाच बहार...

मातीपाण्यावाचूनही राहील ती डहाळी
ती लागली आहे कुण्या काळी माझ्या आत
डोळ्यांना दिसणाऱ्या पावसाची गरज नाही तिला
तिची सारी हयात गेलीय रणरणत्या उन्हात

अगदी राजवर्खी फुलांची नव्हेच ती डहाळी
पण इतकी साधीही नव्हे की फुलंच येणार नाहीत
प्रत्येक गोष्टीची चिमणे यावी लागते वेळ
तीच तेवढी नव्हती बघ या जन्माच्या हद्दीत

सारा जन्म गेला बापाचा ढगांच्या सावल्या मोजण्यात
कुणीही विचारलं तरी बेलाशक सांग
असे निरूद्योगही करावे लागतात कुणीतरी
कधीतरी सोडावीच लागते मेंढरांची रांग

बहरलेलीच द्यायची होती ही डहाळी तुला
माहीत नव्हते आशेपेक्षा श्वास छोटे पडतील
हरकत नाही हेही बरेच! तुला तरी आता
दोन्ही ऋतू निट निरखून पारखून घेता येतील

झोपून घे थोडी अजून उजाडायला वेळ आहे
उद्या चिमणे आहेच तुला तुझा तुझा प्रवास
तुला तरी दिसोत फुलं या डहाळीच्या हक्काची
या शब्दांहून काही नाही जवळ तेव्हा तूर्तास

...ही डहाळी ठेवून जातो तुझ्यासाठी

-संदीप खरे

Friday, March 9, 2012

आता वाटतं

आता वाटतं की नऊ नऊ महिने घेणार एक एक शब्द यायला
आता वाटतं भरभरून द्यावसं वाटावं, असं नाहीच काही द्यायला
एका भाबड्या प्रामाणिकपणे सारंच मांडत आलो इतके दिवस
आता वाटतं – नको होतं सारं इतक्या लग्बगीने सांगायला
आता वाटतं की आपल्या हयातीत उणावणार नाही हा दुष्काळ,
कसे सचैल भिजायचो इतके दिवस – मजा वाटते आहे !
काही देणार नाही असा शब्दच वाटत नाही लिहावासा
अस्वस्थ वाटते आहे, लेखणीची भीती वाटते आहे …
आता वाटते इतका अधाशीपणा नको होता करायला
थोड्या धीराने घेतलं असतं, तर उरलीही असती श्रीशिल्लक काही
आता परत काही नवे वाटून घेण्यासाठी नवा प्रवास
प्राणात खोल शोधतोय त्राण; गवसत नाही !
भरून आला होतात काठोकाठ त्या मेघांनो – क्षमा !
बहरून आला होतात त्या उद्यानांनो – क्षमा !
झाली असेल कुचराई एखादा थेंब झेलण्यात, फूल खुडण्यात
पण त्यासाठी इतकी शिक्षा फार होते आहे !
पक्षी कुठेही उडत असो, क्षितिजाकडेच उडत असतो
यावर आता विश्वास ठेवायचा फक्त …
हाताची घडी घालून, शांतपणे मिटायचे डोळे
थंड झालं तर पाणीच होतं म्हणायचं,
आणि उसळलंच तर म्हणायचं रक्त !


-संदीप खरे

Friday, February 24, 2012

कधीतरी वेड्यागत

कधीतरी वेड्यागत वागायला हवे!
उगाचच रातभर जागायला हवे!
सुखासिन जगण्याची झाली जळमटे
जगणेच सारे पुरे झाडायला हवे !! ….कधीतरी वेड्यागत वागायला हवे!

गारठ्यात फेकुनिया शाल, कानटोपी
कधीतरी थंडीलाच वाजायला हवे!
छोटे मोठे दिवे फुंकरिने मालवुन
कधीतरी सूर्यावर जळायला हवे! ….कधीतरी वेड्यागत वागायला हवे!

खोट्या खोट्या शृंगाराची लाली रंगवुन
कशासाठी सजायचे चापून चोपुन?
वाऱ्यावर उडवत पदर जिण्याचा
गाणे गुलछबु कधी म्हणायला हवे! ….कधीतरी वेड्यागत वागायला हवे!

भांड्यावर भांडे कधि भिडायला हवे
उगाचच सखिवर चिडायला हवे
मुखातुन तिच्यावर पाखडत आग
एकिकडे प्रेमगीत लिहायला हवे! ….कधीतरी वेड्यागत वागायला हवे!

विळीपरी कधि एक चंद्रकोर घ्यावी
हिरविशी स्वप्ने धारेधारेने चिरावी!
कोर कोर चंद्र चंद्र हारता हारता
मनातून पूर्णबिंब तगायला हवे! ….कधीतरी वेड्यागत वागायला हवे!

मनातल्या माकडाशी हात मिळवुन
आचरावे कधितरी विचारावाचुन!
झाडापास झोंबुनिया हाति येता फळ
सहजपणाने ते ही फेकायला हवे! ….कधीतरी वेड्यागत वागायला हवे!

कधि राती लावुनिया नयनांचे दिवे
पुस्तकाला काहीतरी वाचायला द्यावे!
शोधुनिया प्राणातले दुमडले पान
मग त्याने आपल्याला चाळायला हवे!! ….कधीतरी वेड्यागत वागायला हवे!

ढगळसा कोट, छडी, विजार तोकडी
भटक्‍याची चाल दैवासारखी फेंगडी!
जगण्याला यावी अशी विनोदाची जाण
हसताना पापण्यांनी भिजायला हवे! ….कधीतरी वेड्यागत वागायला हवे!

स्वतःला विकुन काय घेशिल विकत?
खरी खरी सुखे राजा, मिळती फुकट!
हपापुन बाजारात मागशिल किती?
स्वतःतच नवे काही शोधायला हवे!! ….कधीतरी वेड्यागत वागायला हवे!

तेच तेच पाणी आणि तीच तीच हवा!
आणि तुला बदलही कशासाठी हवा?
जुनेच अजुन, आहे रियाजावाचून!
गिळलेले आधी सारे पचायला हवे!! ….कधीतरी वेड्यागत वागायला हवे!

नको बघु पाठीमागे, येईल कळुन
कितीतरी करायचे गेलेले राहुन!
नको करु त्रागा असा उद्याच्या दारात
स्वतःलाही कधि माफ करायला हवे! ….कधीतरी वेड्यागत वागायला हवे!

-संदीप खरे

Saturday, February 18, 2012

राधे, रंग तुझा गोरा

राधे, रंग तुझा गोरा सांग कशाने रापला?
सावळ्याच्या मिठीमध्ये रंग सावळा लागला ?

राधे, कुंतल रेशमी..सैरभैर गं कशाने?
उधळले माधवाने किंवा नुसत्या वारयाने?

राधे, नुरले कशाने तुज वस्त्रांचेही भान?
निळा प्रणय अथवा एका बेभानाचे ध्यान?

राधे, कासाविशी अशी.. तरी 'वेडी' कशी म्हणू ?
तुझ्या रुपाने पाहिली एक वेडीपिशी वेणू !

राधे, दृष्टीतून का ग घन सावळा थिजला?
इथे तुझ्या डोळा पाणी...तिथे मुरारी भिजला !!

डोळा पाणी.. जिणे उन्ह..इंद्रधनुचा सोहळा
पुसटले साती रंग...एक " श्रीरंग " उरला !!

-संदीप खरे

Thursday, February 16, 2012

स्मरणशक्ती

अफाट होती तुझी स्मरणशक्ती
तुला नेमके ठाऊक होते, एकमेकांना पहिल्यांदा पाहीले
तेव्हा सुर्याचा पृथ्वीशी असलेला नेमका कोन
एकमेकांच्या नजरेत हरवताना
आपण नक्की किती होतो एक का दोन?

तुला ठाऊक होते माझ्या कुठल्या शर्टला होती किती बटने?
कुठल्याचा उसवला होता खिसा?
रात्रभर गाणी म्हणून दाखवताना
नेमका कितव्या गाण्याला बसला होता घसा

तुझ्याशी बोलताना चुकून जांभई निसटली
त्या दिवसाची तारीख, महिना, वर्ष, वेळ
आणी एकूण किती मायक्रो सेकंद टिकू शकला होता
मुश्किलीने एकमेकांशी अबोला धरण्याचा खेळ

आठवतेका तुला रातराणी शेजारी बसून
कविता म्हणून दाखवताना
फुललेल्या एकूण कळ्यांची संख्या
माझ्या अक्षराची पुस्तकात लिहीलेली मानसशास्त्रीय व्याख्या

नेमके आठवत होते तुला
कवितांनी बोट टिकवले होते ते नेमके कुठल्या क्षणांवर
आणी मनावरील पानावर कोरल्या गेल्यावरही
कुठली कविता कुठल्या पानावर

अफाट होती तुझी स्मरणशक्ती
मलाच कसेकाय विसरलीस कुणास ठाऊक?

-संदीप खरे

Tuesday, February 14, 2012

तो प्रवास

तो प्रवास कसला होता, मी स्वत:स पुसुनी थकलो
तू प्रारंभच ना केला; अन मी अर्ध्यातुन वळलो !

तुजवरी लावला जिव... हे मुळात चुकले माझे
मी पाउस हुडकायाला ग्रिष्माच्या गावा शिरलो !

कधी जनातुनी... कधी विजनी.. कधी नयनी.. मनात अंति !
कधी तुला शोधण्यासाठी बघ कुठवर वनवन फिरलो...

दिनरात धाडली तुजला मी निमंत्रणे कवितांची
पण खरेच आलीस तेव्हा शब्दांच्या मागे दडलो

मेंदिभरल्या हाताने सनईचे वेचीत सुर
तू सुखात रडलीस तेव्हा मी उदास होउन हसलो...

-संदीप खरे

Thursday, February 9, 2012

किती झाले ?

रात्री बायको बरोबर गाडी वरुन घरी जाताना
ती खोडकर आवाजात सांगू लागते
आमच्याच घरच्या खाणाखूणा...
' हां.. आता इथून डावीकडे... आता सरळ..
त्या मारुती पासून उजवीकडे वळा..
थोडी पुढे घ्या अजुन... पांढर्‍या गेटपाशी थांबवा...
हां... बास बास... इथेच... '
आणि मग उतरत, पर्स काढत
विचारते हसत हसत - ' हां... किती झाले ? '

८४ लक्ष तर झालेच की प्रीये !
हा तरी शेवटचा की नव्या जन्मवर्तुळाचा हा प्रारंभ ... ठाउक नाही !
गतजन्माचे आठवत नसेलही काही आपल्याला,
पण तेंव्हाही असतील असेच तुझे जन्मप्रामाणिक हसरे क्षण
आणि माझे अंतःस्थ उदासीन प्रश्न काही !!

आता पर्स काढलीच आहेस तर ठेव हातावर
एखादी साखरहळवी टॉफी...
गोड चविने सरु दे अजुन एक रात्र...
अंधारातच चढायचा आहे एक एक जिना...
हातात हात तेवढा राहू दे फक्त....

-संदीप खरे

Sunday, February 5, 2012

खडक

हा खडक काही केल्या पाझरत नाही
मी याला पहाटे गोंजारले आहे,
संध्याकाळी मावळत्या सूर्याच्या पश्विम रंगांची भूल देऊन पाहिली आहे,
रात्री माळरानावर नाचणार्‍या पौर्णिमेच्या चांदण्यांची शाल पांघरली आहे,
पण हा खडक काही केल्या पाझरत नाही.

उन्हाळ्यात हा तापतो,
थंडीमध्ये हा अगदी स्वभावगार,
पावसाळ्यात हा अगदीच इलाज नाही म्हणून
किंवा अगदीच वाईट दिसेल म्हणून
हिरव्या शेवाळ्याची किंचितशी शोभा वस्त्रे बाहेर बाहेर मिरवत बसतो
पण आत्ता हा खडक काही केल्या पाझरत नाही.

आता आता अजूनही मी या माळरानावर भटकायला येतो,
पण माझ्या सार्‍या गुराखी मित्रांबरोबर न रहाता
मोठ्या आशेने याच्या शेजारी येऊन बसतो
की.. हा खडक कधीतरी पाझरेल तेव्हा आपण तिथे असायला हवं.
मी माझी गाणी आवरून धरली आहेत;
मी आता पावाही वाजवत नाही;
किंवा पावलांनाही आता आतूनंच नाचावसं वाटत नाही;
या सार्‍यांच्यापार मला या खडकाविषयी उत्सुकता वाटू लागली आहे.
खडकाला माझ्याविषयी असे काहीच वाटत नाही
हे ज्या क्षणी लक्षात आले
तेव्हापासून मी असण्यापेक्षा खडक असणेच जास्तं चांगले असे वाटू लागले आहे.

मी खडक असतो तर मलाही असं
माझ्याविषयी उत्सुकता वाटणारा,
मी आतून पाझरायला हवे असे वाटणारा
कोणी "मी" भेटेल ?
माझे प्रश्न, वर निळे आकाश, खाली हिरवे गवत,
त्या गवतावरती मी, माझ्या शेजारी हा खडक.
हा खडक काही केल्या पाझरत नाही.

हे सारे कित्येक दिवस चालू आहे.
आयुष्यभर पुरेल असे एखादे कोडे मिळणे
हेही असू शकते आयुष्याचे सार्थक.
मला माझ्या आयुष्याचे सार्थक मिळाले आहे;
मला माझ्या आयुष्याचे प्रश्न समजले आहेत.
उत्तर नसलेल्या प्रश्नावर नजर रोखून त्राटक करताना...
आता आता जाणवत नाहीसे झाले आहे -
वारा, ऊन, थंडी, पाऊस;
भुलवत नाहीसे झाले आहे -
छंद, इच्छा, अपेक्षा, ओस;
खडक झाल्यासारखे वाटत आहे.

-संदीप खरे

Thursday, February 2, 2012

शपथ

हाताला धरून, मुसळाशेजारी बसवून,
म्हणाली कविता -
" इथे खाली मान घालून लिही !
अन जोवर फुटत नाही याला अंकुर
तोवर शपथ आहे माझी - वर बघायच नाही !!"

-संदीप खरे

Saturday, January 28, 2012

म्हातारपण

एकदा आले संध्याकाळी सोसाट्याचे वारे
डोक्यावरचे केस उडवून नेले सारे

येत नाही म्हणत, ऐकू कान सोडून गेले
वाक्यामधले अधले मधले शब्द सोडून गेले

चष्मा खराब, डोळे खराब काही कळत नाही
मागचे सारे दिसते स्पष्ट, पुढचे दिसत नाही

जेवण संपवून दंताजींची पंगत उठली सगळी
जून तोंडी पडली नेमकी देखणी गोरी कवळी

कंप कंपनीचा संप करतात बोटे काही
कापत रहातो पायच नुसता , अंतर कापत नाही

देहसदन सोसायटीचे हल्ली झालेत वांदे
जूने झाले बांदे, तरी आखडून वाकतात खांदे

मन म्हणते, कशाला या अर्थ असतो काही?
मान म्हणते तिन्ही त्रिकाळ नाही नाही नाही

शिवून घेतला सूट नवा , सवलती सकट
सुरकुत्यांचे क्रेप कापड , शिवणावळ फुकट

इतका सारा मेकअप , आता नाटकाला मजा
मुलगे झाले आजोबा अन मुलींच्या आज्ज्या

ओबड धोबड फणसा सारखे पिकत चालले क्षण
आवाज झालाय पावरी सारखा , शेवरी सारखे मन..

एकदा आले संध्याकाळी सोसाट्याचे वारे
डोक्यावरचे केस उडवून नेले सारे

-संदीप खरे

Thursday, January 19, 2012

काळ्या मोत्यांपरी

काळ्या मोत्यांपरी नेत्र हे ! ओठ माणकांपरी !

सुवर्ण ओतुन घडली काया ! कुंतल रेशीमसरी !

संगमर्मरी पोट नितळसे ! घट मोहाचे वक्षी !

अवघड वळणे घेवुन फिरली तारुण्याची नक्षी !!

वळणावळणावरी चोरटे नेत्र पाजळून जागे

आणि तनुवर मिरवित खजिना तुला फिरावे लागे

असे दागिने जडले बाई मोलाचे तव देही

जन्मभराची जोखीम झाली ! कुणा कल्पना नाही !!

- संदीप खरे

Monday, January 16, 2012

लव्हलेटर

लव्हलेटर लव्हलेटर म्हणजे लव्हलेटर असतं
थेट जाऊन बोलण्यापेक्षा इझी आणि बेटर असतं
गोड गुलाबी थंडीतला गोड गुलाबी स्वेटर असतं
घुसळ घुसळ घुसळलेल्या मनामधलं बटर असतं!!

लव्हलेटर लव्हलेटर म्हणजे एक सॉंग असतं
ज्यातला कंटेंट राईट आणि ग्रामर नेहमीच रॉंग असतं
सुचत नाही तेव्हा तुमच्या हार्ट मधली पेन असतं
आणि जेव्हा सुचतं तेव्हा नेमकं खिशात पेन नसतं
पटलं तर पप्पी आणि खटकलं तर खेटर असतं!!

लव्हलेटर लव्हलेटर म्हणजे कधीकधी हॅबिट असतं
वरती वरती लायन आतून भेदरलेलं रॅबिट असतं
शेकी शेकी हातांमधून थरथरणारा वर्ड असतं
नुकतंच पंख फ़ुटलेलं क्युट क्युट बर्ड असतं
होपफ़ुल डोळ्यांमधलं ड्रॉप ड्रॉप वॉटर असतं!!

लव्हलेटर लव्हलेटर म्हणजे ऍग्रीमेंट असतं
५०% सर्टन आणि ५०% चं जजमेन्ट असतं
ऑपोनन्टच्या स्ट्रॅटेजीवर पुढचं सगळं डिपेन्ड असतं
सगळा असतो थेट सौदा काहीसुद्धा लेन्ड नसतं
हार्ट देऊन हार्ट घ्यायचं सरळ साधं बार्टर असतं!!

लव्हलेटर लव्हलेटर म्हणजे एक ड्रीम असतं
लाईफ़च्या पेस्ट्रीवरचं स्वीट स्वीट क्रीम असतं
अर्धं अर्धं प्यावं असं शहाळ्यामधलं वॉटर असतं
तिसऱ्यासाठी नाहीच असं अगदी प्रायव्हेट मॅटर असतं
दोघांपुरतच बांधलेलं ७० एमएम थेटर असतं!!

-संदीप खरे

Wednesday, January 11, 2012

Conscience

तुम्ही म्हटला होतात, की दिवा लावून द्यायची जबाबदारी आमची;
पण दिवा काही पेटला नाही...!
आणि माझे ना, थोडेसे लहान मुलासारखे आहे.
तुम्ही म्हटलात : दिवा लावून देऊ-
- तर आता दिवा लागला, तर मी हसेन
आणि दिवा नाही लागला,
तर मी रुसेन, संतापेन, खट्टू होईन किंवा काहीही...

मग तुम्ही घेऊन याल माझ्याकडे तुमची
’खरं तर दिवा लावायचाच होता; पण नाही जमले'ची
अनेक कारणं... अनेक अडचणी...
दिव्याचे फिलॅमेंट गेले होते,
किंवा फ्यूज उडाला होता...

इथपासून
-विजेच्या खांबावर झाड कोसळले
किंवा पॉवर स्टेशनच बंद पडले...
आणि मग त्याचीही उपकारणे
की कोळसा संपला
किंवा धरण भरलेच नाही

वा पाऊस पुरेसा झालाच नाही
पाताळापासून आकाशापर्यंत पसरतील
तुमची कारणे...

तुमच्या अडचणी;
पण माझे ना, थोडेसे लहान मुलासारखे आहे.
तुम्ही म्हटलात दिवा लावून देईन...

हो की नाही?
तर आता दिवा लागला, तर मी हसेन
आणि नाही लागला, तर रुसेन, संतापेन, खट्टू होईन किंवा काहीही...

मग काय होईल, की
तुम्ही माझ्या संवेदनशीलतेवर बोट ठेवाल,
म्हणाल, की "इतकं तर समजून घ्यायलाच हवं ना!”
आणि तुमच्यातच डोळे मारून म्हणाल :
"इतकं काय त्यात... ’डिफिकल्ट'च आहे जरा याच्याबरोबर राहणं!”
त्याच वेळी तुम्ही सावरत असाल तुमचे पांढरेशुभ्र पोषाख;
दिवा लावायच्या अजिबात नसलेल्या कळकळीतून
चिखलात न उतरता, पावसात न भिजता जपलेल्या
पांढऱ्याशुभ्र अभिमानातून!

आणि झोपलेल्या माणसाच्या ओठांतून लाळ गळावी
इतक्‍या सहजपणे म्हणाल, की
"आम्हाला काय दिवा लावायचाच नव्हता की काय...
आमचीही इच्छा होतीच ना... पण... आणि..”'

वगैरे वगैरे...
पण माझं ना, थोडंसं लहान मुलासारखं आहे.
तुम्ही म्हटलात, तसं दिवा लागला, तर मी हसेन
आणि दिवा नाही लागला, तर मी रुसेन, संतापेन, खट्टू होईन किंवा काहीही...

मग काय होईल, की दिवा न लागल्याने ’इतकं' अस्वस्थ होणाऱ्याला
तुम्ही ब्लड प्रेशर तपासायला डॉक्‍टरकडे जायला सांगाल,
एखाद्या सायकॉलॉजिस्टचे नाव सुचवाल
किंवा
आपल्या प्रिय देशाची ओळखच ज्या शून्याने आहे
त्या शून्यावर थोडीशी ध्यानधारणा करायला सांगाल...
सांगाल की "काळ अनंत आहे.
साठ-साठ सेकंदांत त्याला मोजणे आणि त्यानुसार वागणे
ही भातुकली आहे!
दिवा काय लागायचाच कधी न कधी तरी
आम्ही अमक्‍या वेळी लावू म्हटले, तरी सारे त्या वरच्याच्याच हातात आहे!”

तुमच्या दरिद्री, निर्बुद्ध, उथळ वर्तमानकाळाच्या जमिनीत दडलेल्या
आणि तुम्हाला खरोखर कधीही न आकळलेल्या
सोन्यासारख्या वेदपुराणातील सुभाषितांचे दाखले देऊन
तुम्ही अचानक तत्त्वज्ञ व्हाल;
दिवा लावतो म्हणून दिवा न लावताही!
पण माझे ना, थोडेसे लहान मुलासारखे आहे.
तुम्ही म्हटलात दिवा लावून देईन;
तर आता दिवा लागला, तर मी हसेन
नाही लागला, तर मी रुसेन, संतापेन, खट्टू होईन किंवा काहीही...

आणि मग एक दिवस काय होईल,
की तुमच्यातलेच कोणीतरी
दिवा लागला नाही म्हणून ऑपरेशन टेबलवर संपेल
थंडीत कुडकुडून मरेल
भुकेमुळे खपेल
किंवा दिवा न लागल्याने एखादी ट्रेनच्या ट्रेन
दुसऱ्या ट्रेनवर आदळून
तुमचीच काकी, बहीण, आई, मावशी, एखादी पिढीच्या पिढी संपेल;
पण तेव्हाही
दिवा लावून द्यायची जबाबदारी स्वत:वर न घेता
कमावलेल्या निर्लज्जपणाने तुम्ही गुरगुराल ह्याच्या-त्याच्यावर...
ढकलाल जबाबदारी एकमेकांवर...
तुमच्या बुद्धीचा एकही स्तर न खरवडता
माझी नजर चुकवत म्हणाल,
की
"खरं तर दिवा लावायचाच होता आम्हाला...
इतका पण विश्‍वास नाही का आमच्या मूळ शुद्ध हेतूवर...”
पण माझे ना, थोडेसे लहान मुलासारखे आहे;

आणि खरं तर माझे काय आहे ना,
की "दिवा लागला” तर "दिवा लागला”
किंवा "नाही लागला” तर "नाही लागला” एवढंच मला कळतं!


तुमची कारणे, अडचणी,
मनस्ताप, घरगुती भांडणे, राष्ट्रीय धोरणे,
जातपात, मोर्चे, समित्या, आयोग,
हळवेपण, माणुसकी, परोपकार, दयाबुद्धी
प्रचंड राजकीय, सामाजिक, धार्मिक वारसे-
काही म्हणता काही मला कळत नाही...!
दिवा लागला तर प्रकाश पडतो
नाही लागला तर अंधार असतो
हे तर देवघरात शांत बसलेल्या देवालाही कळते;
आणि पहिलीतल्या मुलालाही!


तेव्हा सांगायचे इतकेच,
की तुम्ही म्हटला होतात मला
(किंवा खरं तर स्वत:लाच)
की दिवा लावून द्यायची जबाबदारी आमची...
पण माझे ना, थोडेसे लहान मुलासारखे आहे.
तुम्ही म्हटलात दिवा लावून देईन
तर
आता दिवा लागला, तर मी हसेन;
आणि नाही लागला
तर मी रुसेन, संतापेन, खट्टू होईन किंवा काहीही...

- संदीप खरे

Thursday, January 5, 2012

हिशोब

उफराटे हिशोब माझे
कोणाला कळले होते
मन ओले होते माझे
अन् म्हणून जळले होते

मी वजा जमेतून होतो
अन्‌ जमा वजेस्तव होतो
हे गणित समजले तेंव्हा
आयुष्य निवळले होते

नवनीत सुखाचे आले
शब्दांच्या पात्रांवरती
मी आईच्या हातांनी
बघ दुःख घुसळले होते

जगण्याच्या पानावरती
स्वप्नांशी जमल्या गप्पा
मग मुहूर्त मरणाचेही
कंटाळून टळले होते

दुसर्‍या दिवशी दुःखांचा
बघ वासही आला नाही
नयनांचे पेले माझ्या
रात्रीच विसळले होते

- संदीप खरे